مسجد خضراء
|
کشور | |
|
شهر |
نجف اشرف |
| |
| مشاهده در نقشه | |
مَسْجدُالخَضْراء یا جامع‌الخضراء (مسجد سبز)، یکی از مساجد قدیمی شهر نجف است که در شرق صحن مطهر علوی، در زاويه ى التقاى ضلع شمالى و شرقى حرم واقع شده و حوزه درس و بحث آیت‌اللَّه خویی بوده است. سابقه تاریخی این مسجد به قرن هفتم هجری برمی‌گردد و به علی بن مظفر منسوب است.
نام مسجد
علت نام گذاری آن به (الخضراء) (سبز) معلوم نيست. شيخ جعفر محبوبه مى گوید: (علت نام گذاری به اين نام معلوم نيست, شايد بتوان كفت كه اين مسجد بعد از بناى عمارت حرم مطهر ساخته شد و مسجد (الحضرة) (حضرت) نام گرفت, بعدها اين نام نزد مردم تغيير كرده و مسجد خضرة (الخضراء) نام گرفت يا اينكه در آن فضاى سبزى كشت شده بود و مسجد خضرة (سبزى) نام گرفت. در جاى دیگر ذكر شده كه درويشى هندى گياهان سبزى را در حياط مسجد كاشت و از آن هنگام به اين نام مشهور شد. نظر سوم, نظر حاج حسين الشاگري است. وى می گوید:
«اين مسجد را الخضراء, خواهر عمران بن شاهين بنا نهاد.» آقای عبدالمطلب الخرسان مى گوید حاج حسين الشاکری مأخذ اين گفته را ذكر نكرده و خود آقاى الخرسان چنين گفته اى را در هیچ مأخذى نيافته است. بنابراين (الخضراء) نام جديدى است كه مردم آن را نهادند و پيش تر مسجد الخضرة نام داشت.
ساخت مسجد
شيخ جعفر محبوبه مى گوید كه البراقي بانى اين مسجد را علي بن مظفر النجار مى داند. علي بن مظفر به واسطه غصب ارثش به زيارت بارگاه أميرالمؤمنين آمد و از حضرت يارى طلبيد و نذر كرد كه اگر سهم خود را بازستاند مسجدى را بنا كند. اما بعد از حاجت روایی، نذر خود را فراموش كرد. شبى در خواب حضرت أمير المؤمنين علیه السلام را مي بيند كه به او مى فرمايد : نذرت را ادا کن. او نیز بلافاصله مسجد را بنا نهاد.
آقاى الخرسان معتقد است كه كرامت حضرت و رؤياى علي بن مظفر علت بنا نهادن مسجد الخضراء نمى باشد. زيرا آنطور كه در كتاب الغارات و بحارالأنوار آمده در روايت واژه ى «مجلس» ذكر شده و شيخ جعفر محبوبه به اشتباه آن را «مسجد» آورده است.
فراز و فرود مسجد
در ماه رجب سال 1368هجرى حكومت وقت، ثلث مسجد را براى توسعه دادن خيابان محيط حرم مطهر ويران كرد و بسيارى از مغازه ها و خانه ها و آرامگاه ها براى اين توسعه سازى ويران گردید. دو گرمابه نيز كه از قديمى ترين و بزرگترين گرمابه هاى شهر بودند در اين توسعه سازى ويران شد. اين دو گرمابه به علت نزديكى به حرم مطهر حمام الحضرة ( حضرت) نام داشتند. در دهه ى هشتاد قرن گذشته, حضرت آية الله خوئى دستور به بازسازى مسجد داد.ایشان در اين مسجد نماز جماعت را برپا مى نمود و سخنرانى های دروس حوزه علميه را ايراد مى كرد. در دوران حکومت بعثی، اداره اوقاف وابسته به رژیم بعثی به بهانه مرمت مسجد این مکان را بست. بعد از سقوط صدام در سال 1427 هجرى این مسجد به دستور آیت الله سیستانی تعمیر شد و تا کنون دایر است.
نقشه بنا
اين مسجد دو درب دارد. درب داخلى كه به صحن مطهر راه دارد و در ايوان سوم سمت شرقى , در جهت راست درب مسلم بن عقيل, جنب آرامگاه آية الله خوئى قرار دارد. درب دوم ضمن ديوار خارجى قرار دارد.
بعد از درب ورودى, حياتى به مساحت 187 مترمربع قرار دارد كه شامل وضوخانه و كفشدارى بوده و در بالاى آن طبقه دوم قرار دارد. سقف حياط به شكل مثلث بوده و از شيشه و چهارچوبهاى آهنى ساخته شده است.
در كنار حياط, شبستان مسجد قرار دارد كه 166 مترمربع مساحت دارد. محراب مسجد با كتيبه هاى قرآنى و نقشهاى اسليمى تزيين شده است. در يكى از گوشه هاى محراب اين جمله نوشته شده است: «لقد تم تجديد بناء جامع الخضراء تنفيذاً لأمر سماحة الامام آية الله العظمى السيد أبوالقاسم الموسوي الخوئي» (بازسازى مسجد الخضراء به دستور آية الله العظمى امام سيد أبوالقاسم موسوى خوئى اجرا گردید) .
هنگام ایستادن به سوی قبله، در سمت راست پنجره های چوبی وجود دارد. بين فاصله دو پنجره، آرامگاه آية الله خوئى می باشد.
منبع
سایت پایگاه رسمی آستان قدس علوی
آرشیو عکس و تصویر
محفل درس سید ابوالقاسم موسوی خویی در مسجد الخضرا
سید علی حسینی سیستانی در مسجد خضراء